رویدادهای خونین منطقه ترکستان شرقی سین کیانگ چین و حساسیت جامعه ترکیه نسبت به وضعیت زندگی ترکهای خارج از این کشور، بازتاب بسیار گسترده ای در ترکیه دارد و مهمترین موضوع روز سیاست شده است به گزارش ایرنا، دولت آنکارا که در ابتدا واکنش های خود به رویدادهای چین را با لحن محتاطانه و در قالب واژه های معمول دیپلماتیک به زبان می آورد، با گسترش قابل توجه اعتراضات در جامعه ترکیه نسبت به این این رویدادها، صدای خود را بلند کرده و در سطوح مختلف برای فروکش کردن این بحران و تاثیرگذاری بر پکن، دست به اقدامات دیپلماتیک زده است.
همزمان با این اقدامات واکنش ها نیز در جامعه ترکیه امروز بعد بسیار وسیعتری به خود گرفت.
نمازگزاران این کشور روز گذشته بعد از اقامه نماز جمعه، ضمن برپا کردن نماز میت غیابی برای ترکهای اویغور که در حوادث ترکستان شرقی سین کیانگ صدها نفر جان خود را از دست دادند، علیه دولت پکن در شهرهای مختلف این کشور دست به تظاهرات زده و به طور نمادین با آتش زدن کالاهای چینی مردم را به تحریم کالاهای چین دعوت کردند.
گزارش ان.تی.وی از استانبول حاکیست ، هزاران تن از نمازگزاران در مسجد بزرگ فاتح این شهر با حمل پرچمهای ترکستان شرقی و ترکیه شعار می دادند کالای چینی نخر و در خونریزی ها شریک نشو.
در این میان اتحادیه انجمن های مصرف کننده در ترکیه نیز با برگزاری تظاهراتی در مقابل سفارت چین صدور اطلاعیه ای از مردم ترکیه خواست کالاهای چینی نخرند.
اعلام آمادگی ترکیه برای صدور روادید به رهبر ترکهای ایغور که درتبعید در آمریکا بسر می برد ا
از سوی دیگر " رجب طیب اردوغان" نخست وزیر ترکیه پیش از حرکت به ایتالیا در استانبول اعلام کرد، در صورت مراجعه ، ترکیه برای ورود خانم " رابعه غدیر " رهبر ترکهای تبعید شده اویغور چین روادید صادر خواهد کرد.
به گزارش ایرنا، اردوغان که برای شرکت در اجلاس گروه هشت عازم ایتالیا بود، این مطلب را در کنفرانس خبری در فرودگاه استانبول اعلام کرد.
در این میان رییس انجمن ترکهای اویغور در ترکیه در تماس تلفنی با شبکه خبری "ان.تی.وی" ترکیه گفت: "ترکهای ترکستان شرقی" از این موضع نخست وزیر ترکیه بسیار متشکر هستند و این خبر را بلافاصله به خانم رابعه غدیر در واشنگتن اعلام کردیم و ایشان به زودی برای عزیمت به ترکیه اقدام خواهد کرد.
" بلند آرینچ" معاون نخست وزیر ترکیه نیز گفته بود که بدون شناسایی و محاکمه عاملین حوادث خونین در منطقه ترکستان شرقی سین کیانگ و تامین امنیت ترکهای اویغور نمی توان انتظار داشت روابط ترکیه با چین وارد مسیر عادی خود شود.
"نهاد ارگون" وزیر صنایع و بازرگانی ترکیه نیز در یک سخنرانی مردم ترکیه را به تحریم کالاهای چین دعوت کرد.
او گفت: فجایع انسانی در منطقه اویغورنشین چین اتفاق افتاده و ابعاد وحشتناکی به خود گرفته است و این رفتار غیر انسانی باید هزینه ای داشته باشد.
بر اساس این گزارشها به نظر می رسد در پی وقوع رویدادهای سین کیانگ چین ، روابط ترکیه با چین روبه سردی نهاده است .
کارشناسان بر این باورند که ادامه روند کنونی میان ترکیه و چین و نیز پافشاری آنکارا برای دعوت رهبر ترکستان شرقی ترکهای ایغور به ترکیه امکان بروز هرگونه تاثیرات منفی را بر روابط دو جانبه خواهد داشت .
این موضوع را کاردار سفارت چین در آنکارا نیز به دولت ترکیه هشدار داده است .
" شیائو ژونز هنگ" کاردار سفارت چین در آنکارا در واکنش به اظهارات "رجب طیب اردوغان " نخست وزیر ترکیه هشدار داد که سفر ربیعه قدیر به ترکیه می تواند تاثیر بسیار منفی بر روابط دو کشور داشته باشد.
وی در گفت و گو با پایگاه اینترنتی " ملیت " تاکید کرد ، تحولات وچگونگی برخوردها در این مورد در ترکیه را از نزدیک و با نگرانی دنبال می کنیم.
کاردار سفارت چین در آنکارا افزود : دولت چین رابعه غدیر (رییس سازمان کنگره جهانی ترکهای اویغورها مقیم آمریکا ) به فعالیتهای تجزیه طلبانه متهم کرده است.
وی گفت : منطقه خود مختار ترکستان شرقی سین کیانگ چین و ترکهای ایغورا را به عنوان پلی برای توسعه مناسبات آنکارا و پکن ارزیابی می کنند، ولی نگران آن هستند که این موضوع بهانه ای برای خدشه دار شدن مناسبات شود.
به هر حال هنوز موضوع خاصی میان دو کشور ترکیه و چین در جهت تشدید مناسبات فی مابین به وضوح به چشم نمی خورد اما شرایط به گونه ای پیش می رود که در صورت عدم دستیابی به یک نتیجه منطقی ، امکان هر گونه اوجگیری تنش های موجود نیز خواهد بود .
چالش میان چین و ترکیه به نفع کشورهای شرق و به خصوص کشورهای منطقه نخواهد بود و جا دارد که کشورهای قدرتمند منطقه با دعوت از مقامات ارشد دو کشور موضوع را از کانال های دیپلماتیک پیگیری کنند .
همچنین ادامه روند کنونی امکان عمیق تر شدن احساسات مردمی را نیز در پی خواهد داشت و افکارعمومی و به ویژه در میان لایه های قومی نیز حساسیت عمیق خواهد داشت | 
